Gedicht van Mare
Ik kijk naar de wolken
Ik hoor iets knallen
Ik zie schoten in de lucht
Ik denk na en vlucht
Ik zit ondergedoken
Van pijn ben ik gebroken
Er komt een bom uit de lucht vallen
Daardoor hoor ik veel knallen
We hebben nu bonnen
De Duitsers hebben ons overwonnen
Ik heb pijn
Het voelt niet fijn
Ons huis is gebombardeerd
En we zijn nu ook geëvacueerd
Onze doden worden herdacht
Zij hebben ons vrede gebracht.
4 mei 2023
Mare Rijnders
Groep 8, basisschool De Biezen
Met groep 8 van basisschool De Biezen bij de gedenknaald in Hoogland. We vertellen hier het verhaal achter de namen op het monument.
Compilatie van de herdenking op 4 mei 2023.
Plotseling was hij verdwenen …
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de normen bepaald door de bezetter.
Mensen die afweken van die normen kregen het zwaar te verduren. Joden, zigeuners, homo’s, mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking werden gedeporteerd en eindigden hun leven in vernietigingskampen.
Een van hen was Louis Blazer, die van 1930 tot 1941 in Hoogland woonde, voornamelijk op Hamseweg 33 bij Cornelis van Selm en Jannetje de Bruin. Na het overlijden van Cornelis bleef Louis wonen bij de weduwe Van Selm, die hem beschouwde als een soort pleegzoon. Maar begin juni 1941 vertrok Louis halsoverkop naar Den Haag.
Louis had een verstandelijke beperking. Hij werd in 1906 geboren in een zeer muzikale Joodse familie in Amsterdam. Zijn vader, Samuel Blazer, was vanaf de oprichting van het Concertgebouworkest solo-contrabassist. Bovendien was hij ook een verdienstelijk componist.
Louis had werk gevonden op kwekerij Kranenburg van Job van Boetzelaer aan de Hamseweg. Daar nam men wel vaker personeel aan dat op de arbeidsmarkt niet zo goed kon meekomen. Meer dan tien jaar liep hij dagelijks de 500 meter van zijn kosthuis naar zijn werk. Beetje verlegen, keek meestal naar de grond, deed geen vlieg kwaad.
Op 3 juni 1941 moesten gemeenten opgaaf doen aan de Sicherheitsdienst van het aantal Joden en halfjoden in hun gemeente. Twee dagen later al gaf Hoogland door dat er hier één voljood was, Louis Blazer, en nog twee halfjoden. Direct daarna vertrok Louis uit Hoogland naar Den Haag. ‘Lowietje was plotseling verdwenen’ zei de toen 12-jarige Liesbeth van Boetzelaer. ‘Nooit meer iets over hem vernomen.’
In de maand januari 1943 werd hij op transport gesteld naar kamp Westerbork. Vanaf deze plek werd hij op transport gesteld naar Auschwitz waar hij direct na aankomst is vermoord.
Enkele jaren geleden is er voor het huis waar hij in Hoogland woonde, Hamseweg 33, een struikelsteen geplaatst.
Afwijken van de norm
Ook mensen met een lichamelijke beperking werden opgepakt en afgevoerd. Zo ook mensen met een groeistoornis. In 2007 werd een weekend georganiseerd door de Belangenvereniging Van Kleine Mensen rondom het oorlogsverleden van Kleine Mensen. Als leidraad gebruikte de BVKM het Boekenweek geschenk De grote wereld dat door Auteur Arthur Japin is geschreven. Het verhaal gaat over Lemmy en Rosa, twee kleine mensen die met hun Märchenstadt Lilliput door Europa trokken. Aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog werd hun wereld vernietigd door de nazi’s.
Door het ineenstorten van hun wereld werden ze geconfronteerd met de vraag: hoe ver mag je gaan om bij anderen in de smaak te vallen.
In dit weekend werd ook het verhaal vertelt van Alexander Katan. Hij is in 1899 geboren. Hij werd ernstig invalide als gevolg van de Engelse ziekte, waardoor er een vergroeiing van zijn benen optrad en hij klein van lengte bleef. Maar studeren kon hij! Hij beheerste zes talen, was beëdigd tolk en werkte als econoom.
Alexander en zijn vrouw Julia verzetten zich tegen de anti-joodse maatregelen en weigerden een Jodenster te dragen En dat werd hen noodlottig. Kort na elkaar werden ze gevangengezet in de strafgevangenis van Leeuwarden. Alexander is via kamp Amersfoort naar Mauthausen gedeporteerd. Daar zijn medische experimenten op hem uitgevoerd. Hij kwam daar om op 27 januari 1943 en was maar 43 jaar oud.
De Belangenvereniging Van Kleine Mensen heeft een steen op het Holocaust Namenmonument met zijn naam erop geadopteerd.
Sindsdien wordt mijn vereniging jaarlijks uitgenodigd bij de nationale herdenking op De Dam.
Op deze avond staan we stil bij alle slachtoffers van zowel de Tweede Wereldoorlog als de koloniale oorlog in Indonesië en in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna, in het bijzonder die uit Hoogland en Hooglanderveen komen. Daar hoorde ook Louis Blazer bij.
Zijn vader, Samuel Blazer, schreef de compositie Romance voor piano.
Romance
Muziek is voor mij contrasten maken. Dit kun je doen met de verschillende klankkleuren van instrumenten, snel en langzaam spelen, hard en zacht. Niets is zo indrukwekkend als een geluidloze stilte na een oorverdovend lawaai.
Het maken van contrasten wordt in Romance ook gebruikt, en dan met name op een harmonische manier met het gebruik van verschillende akkoorden. Dit stuk heet ‘Romance’ en gaat dus over liefde, maar niet alleen over de positieve aspecten hiervan. De muziek begint mooi, maar de akkoorden en instrumenten gaan steeds met elkaar in gevecht. Soms zou je de muziek niet eens aangenaam kunnen noemen, maar het beginthema komt steeds weer terug met een mooie harmonie. Ontspannen en wringende klanken blijven elkaar afwisselen die opbouwen naar een schreeuwende climax. Daarna komt de kalmte weer terug en niets is mooier dan het zachte akkoord aan het einde van het stuk.
Misschien is het werk een mooie metafoor voor hoe we de liefde en het leven ervaren: soms zijn we gek op elkaar, soms kunnen we elkaar niet uitstaan. Maar omdat we door dalen heengaan, zijn de pieken des te mooier.
Vanavond gaat u in een nieuw arrangement van Jord Spruyt het fanfareorkest van muziekvereniging Sint-Caecilia de compositie Romance van Samuel Blazer aan u laten horen. Na deze bijzondere uitvoering leg ik bij de gedenknaald bloemen neer. Ik ben dan in gedachte bij Louis en sta stil bij al het oorlogsleed dat wij kleine mensen is overkomen.
4 mei 2023
Gerard Hilhorst
